كلبه ي آرامش جنوب

درس 13
 
1-انقلاب مشروطه چه نوع جنبش و انقلابی بود و در زمان کدام پادشاه قاجار رخ داد و چه نتیجه ای داشت؟
انقلاب مشروطیت جنبشی سیاسی  اجتماعی بود
 در دورهٔ حکومت مظفرالدین شاه در ایران رخ داد
 و به دنبال آن، نظام پادشاهی مشروطه جایگزین نظام پادشاهیاستبدادی شد.
 
 
2-تفاوت نظام پادشاهی استبدادی با نظام پادشاهی مشروطه چیست؟
نظام پادشاهی استبدادی، حکومتی است که در آن،
 پادشاه از قدرت و اختیارات فراوانی برخوردار است و براساس میلو ارادهٔ خود حکومت می کند
. به عبارت دیگر، ادارهٔ کشور تابع هیچ قانونی نیست و خواستپادشاه حکم قانون را دارد.
 
نظام پادشاهی مشروطه نوعی از حکومت است که در آن
 قدرت و اختیارات پادشاه بر اساس قانون محدود می شود
 و ادارهٔ کشور در اختیار نهادهایی مانند مجلس شورا و هیئتوزیران)دولت( قرار می گیرد.
 
 
3-زمینه های سیاسی واقتصادی مؤثر در شکل گیری انقلاب مشروطه چه بود؟
جدا شدن بخشهایی از ایران ما به دلیل عقب ماندگی ایران وناتوانی حکومت قاجار در برابر روسیه و انگلستان
واگذاری امتیازهای بسیار به انگلیسی ها و رو سها، علاوه بر اینکهباعث تسلط بیگانگان بر منابع ثروت اقتصادی کشور شد، ضربهٔشدیدی به صنعت، کشاورزی و بازرگانی ایران وارد کرد و بیکاری رادر سراسر کشور گسترش داد.
. سخت گیری و بی رحمی مأموران مالیاتی نیز بر شدت فقرعمومی افزود. مردم ایران ضعف و بی کفایتی حکومت قاجار راعلت اصلی این مسائل و مشکلات می دانستند.
 
4-عوامل وزمینه های فکری وفرهنگی مؤثر در شکل گیری انقلاب مشروطه چه بود؟
1 زمینه های داخلی:
 آموزه های دین اسلام و مذهب شیعه مردم را به مبارزه با ظلم وتلاش برای برقراری عدالت فرامی خواند
. مردم مسلمان ایران با درس گرفتن از قیام امام حسین   و واقعهٔکربلا، همواره آماده بودند که در برابر ظلم و بی عدالتی
بایستند.
2 زمینه های خارجی:
 آشنایی ایرانیان با افکار و دستاوردهای تمدن جدید اروپا،
هم زمان با تأسیس حکومت قاجار، انقلاب کبیر فرانسه رخ داد. اینانقلاب، اندیشهٔ آزادی خواهی و حکومت مشروطه را در سراسراروپا گسترش داد. عده ای از ایرانیان که با کنجکاوی در جست وجوی دلایل عقب ماندگی ایران و پیشرفت کشورهای
اروپایی بودند، متوجه نظام مشروطه و حکومت قانونمند در آنکشورها شدند. آنان سرانجام به این نتیجه رسیدند که ایران نیز باداشتن حکومت مشروطه می تواند در مسیر پیشرفت و ترقی قرارگیرد. این عده که اغلب تحصیل کردگان اروپا و مدرسهٔ دارالفنونبودند، به روشنفکران معروف شدند. آنان تلاش می کردند که ازطریق کتاب و روزنامه، مردم را با محاسن حکومت قانون )حکومتمشروطه( و معایب   حکومت استبدادی آشنا کنند.
 5-چه چیز سبب افزایش انگیزه و خشم مردم برای مبارزه با استبداد شد وکدام روحانیون در این راه پیشقدم شدند؟
موفقیت نهضت تنباکو و در پی آن، قتل ناصرالدین شاه به دستمیرزا رضا کرمانی، انگیزه و ارادهٔ مردم را برای مبارزه با استبداد
و سلطهٔ خارجی دوچندان کرد. مظفرالدی نشاه، فرمانروایی نرمخو و ناتوان بود. در دورهٔ پادشاهی او، سوءاستفاده و ستمگریمأموران حکومت و دخالت بیگانگان در امور کشور ادامه یافت و برخشم و نارضایتی مردم افزود. در آن زمان، دو نفر از روحانیانمشهور تهران، آیت اللّٰه سید محمد طباطبایی و آیت اللّٰه سیدعبداللّٰه بهبهانی، انجمنی از آزادی خواهان تشکیل دادند و به فکرایجاد تغییراتی به نفع مردم افتادند.
 
6-کدام حادثه سبب سرعت بخشیدن به انقلاب مشروطیت ومهاجرت برخی از علما و مردم به شهرری شد؟
 . یکی از مهم ترین اين حوادث، ماجرای به چوب بستن بازرگانانبود. عین الدوله، صدراعظم مستبد، برای ترساندن   مخالفان وجلوگیری از گسترش اعترا ضها،  تعدادی از بازرگانان را به بهانهٔگران شدن قند به چوب بست. به دنبال این واقعه، بازار بسته شدو گروهی از علما به رهبری آیت اللّٰه طباطبایی به نشانهٔ اعتراضاز تهران به ری مهاجرت کردند و در حرم حضرت شاه عبدالعظیمبَست نشستند٭. مهم ترین خواستهٔ آنان، تأسیس عدال تخانهبرای رسیدگی به شکایت ها ی مردم بود.
 
 
7-درجریان  شکل گیری مشروطیت چه عواملی سبب مهاجرت برخی از علما و مردم به قم شد؟  ونتیجه آن چه شد؟
مظفرالدین شاه قول داد که به خواسته های مهاجران رسیدگیکند و آنان با احترام به پایتخت بازگشتند  اما چون حکومت قاجار
به وعده های خود عمل نکرد، اعترا ضهای مردمی دوباره شروعشد.  در جریان این اعتراض ها، طلبهٔ جوانی به نام سیدعبدالحمیدبه شهادت رسید و درنتیجه، تعدادی از علما این بار به نشانهٔاعتراض به قم مهاجرت کردند. همزمان، تعدادی از مردم تهران دراعتراض به حکومت قاجار در سفارت انگلستان بَست نشستند. ازجمله خواسته های معترضان، تأسیس عدالت خانه و تشکیلمجلس شورا بود.
 علاوه بر علما و روشنفکران که رهبری انقلاب مشروطیت را عهدهدار بودند، گروه ها و قشرهای اجتماعی مختلف مانند تجار،
پیشه وران و کارگران نیز در این انقلاب نقش مؤثری داشتند.
سرانجام، مظفرالدین شاه تسلیم خواسته های ملت شد و در 14مرداد 1285 ش. فرمان مشروطه را صادر کرد. پس از آن، مجلس
شورای ملی تشکیل شد و قانون اساسی مشروطه نیز با عجلهتدوین و تصویب گردید
 
 8-هدف مردم از انقلاب مشروطیت چه بود و به فراهم شدن چه چیزهایی  امید داشتند؟
انقلاب مشروطیت با هدف برقراری حکومت قانون و رها کردنکشور از چنگ استبداد داخلی و سلطهٔ خارجی شکل گرفت
. مردم امیدوار بودند که با پیروزی این انقلاب، زمینه برای ایجادامنیت، عدالت، آزادی، رونق اقتصادی و رفاه عمومی فراهم شوداما حکومت مشروطه از همان ابتدای پیروزی با مسائل و مشکلاتمختلف داخلی و خارجی رو به رو شد و هدف های اصلی آنتحقق نیافت.
 9-چه موانع ومشکلاتی سبب تحقق نیافتن هدفهای اصلی مشروطیت شد ؟
1( مخالفت و دشمنی مستبدان
2( اختلاف و دودستگی میان مشروط هخواهان
3( افزایش دخال تهای خارجی
4( وقوع جنگ جهانی اوّل
 
10-مخالف اصلی مشروطیت که خواهان بازگشت نظام پادشاهی استبدادی بود که بود؟
مظفرالدین شاه مدت کوتاهی پس از صدور فرمان مشروطهدرگذشت
. محمدعلی شاه، جانشین او، پادشاهی مستبد بود. او با پشتیبانی دولت روسیه و حمایت مستبدان داخلی، تصمیم گرفتحکومت نوپای مشروطه را نابود سازد و نظام پادشاهی استبدادیرا دوباره برقرار کند. پس از چند ماه اختلاف و درگیری، به دستورمحمدعلی شاه مجلس به توپ بسته شد و منحل گردید.
11-پس از به توپ بستن مجلس چه کسانی به طرفداری از مشروطیت قیام کردند؟
مجاهدان مشروطه خواه در تبریز به رهبری ستارخا ن و باقرخا ن دربرابر حکومت استبدادی محمدعلی شاه به پا خاستند.
علمای مشروطه خواه نجف نیز آنان را به مقاومت در برابر شاهمستبد دعوت کردند. طرفداران مشروطه در گیلان و اصفهان بامشاهده ایستادگی مردم تبریز، روحیه گرفتند و راهی پایتختشدند. آنها پس از فتح تهران، محمدعلی شاه را برکنار کردند وپسر خردسالش، احمد میرزا، را به جانشینی او برگزیدند.
12- علت مخالفت شیخ فضل الله نوری با مشروطیت چه  بود  و عکس العمل مشروطه خواهان چه بود؟
او که در آغاز پشتیبان مشروطه بود معتقد بود رهبران روشنفکر انقلاب که در تقلید از اروپاییان زیاده روی می کردند به اسلاماعتقادی ندارند و می خواهند افکار و فرهنگ کشورهای اروپایی رادر ایران گسترش دهند.  
. سرانجام برخی از مشروطه خواهان بعد از برکناری محمدعلیشاه، با فرصت طلبی شیخ را به اتهام مخالفت با نظام مشروطهمحاکمه کردند و به شهادت رساندند. شهادت مجتهد معروفپایتخت، تأثیر نامطلوبی بر اوضاع ایران داشت و موجب اختلاف ودشمنی بیشتر در داخل کشور شد.
13-چرا انگلستان وروسیه قرارداد 1907 را منعقد وایران را میان خود تقسیم کردند؟
برای مقابله با قدرت روزافزون آلمان و متحدانش
زیرا همزمان با وقوع انقلاب مشروطیت در ایران، آلمان و متحدانش،یعنی ایتالیا، اتریش و مجارستان، به یک قدرت بزرگ اروپایی تبدیلشده و در صدد دست اندازی بر مستعمرات دیگر کشورها بودند.
14-روسیه پس از قرارداد 1907  چه اقداماتی در ایران انجام داد؟
دخالت در امور داخلی ایران
جلوگیری از سر و سامان دادن  به اوضاع آشفتهٔ کشور توسط دولت و مجلس
تصرف خاک ایران توسط نیروهای روسیه
کشتن تعدادی از مشروطه خواهان در تبریز
به گلوله بستن حرم امام رضا در مشهد
15-جنگ جهانی اول در چه سالی ومیان کدام کشورها روی داد ؟ کدام یک پیروز شدند؟
جنگ جهانی اوّل در سال1914  میلادی  ( 1293  شمسی ) آغازشد.
در یک سوی این جنگ، کشورهای آلمان، ایتالیا، اتریش ومجارستان و عثمانی قرار داشتند که به متحدین معروف بودند
 و در سوی دیگر آن، انگلستان، روسیه و فرانسه بودند که بهمتفقین  مشهور شدند؛ در اواخر جنگ، آمریکا نیز به متفقینپیوست
. جنگ جهانی اوّل پس از چهار سال با پیروزی متفقین به پایانرسید.
 16-ایران چگونه درگیر جنگ جهانی اول شد؟
دولت ایران در ابتدای جنگ جهانی اوّل بی طرفی کامل خود رااعلام کرد
اما انگلستان، روسیه  و عثمانی این بی طرفی را نادیده گرفتند ونیروهای خود را وارد ایران کردند. پس از آن، برخی مناطق ایرانصحنهٔ نبرد نیروهای روسیه و انگلستان با قوای عثمانی شد. دربرخی از نواحی ایران مانند بوشهر، فارس و خوزستان، نیروهایمردمی از جمله عشایر غیور به مقابله با قوای اشغالگر انگلیسیبرخاستند.
دلیرمردان تنگستانی به فرماندهی رئیسعلی دلوار ی با ایثار جانخویش ضربهٔ سنگینی به اشغالگران وارد آوردند.
 
 
17-جنگ جهانی اول چه تأثیری بر اوضاع ایران گذاشت؟
بی ثباتی و آشفتگی بیشتر اوضاع ایران
ضعیف شدن دولت مرکزی و از دست دادن تسلط خود  بر امورکشوربه دلیل حضور نیروهای اشغالگر و درگیری های نظامی،
گسترش نافرمانی و سرپیچی از فرمان دولت مرکزی
از بین رفتن امنیت و آسایش مردم
مرگ بسیاری از ایرانیان در اثر قحطی، فقر، گرسنگی و شیوعبیمار یهای واگیردار