درس  8

 

1-نابرابری جهانی وبین المللی به چه معنی است؟

به این معنی که از نظر ثروت و درآمد، کیفیت زندگی مردم و دسترسی به مسکنمناسب، آموزش، بهداشت، اشتغال،

گذران اوقات فراغت، و نظایر آن تفاوت های زیادی بین کشورها دیده می شود.

 

2-مهمترین عاملی که برای سنجش نابرابری کشورها در نظر گرفته می شود چیست؟

عامل اقتصادی و عناصری چون میزان تولید، درآمد، اشتغال

 

3-علاوه بر عامل اقتصادی چه عوامل دیگری در کیفیت زندگی افراد مؤثر است؟

عواملی مانند هویت، عزت، امنیت، آزادی، احساس شادی و رضایت از زندگی

 

4-چرا در سنجش کیفیت زندگی افراد از عوامل غیر اقتصادی مانند هویت  و امنیت استفاده چندانی  نمیشود؟

1- اندازه گیری بسیاری از این نوع عوامل به صورت کمّی )عددی( دشوار یاناممکن است

2- هر کشوری متناسب با فرهنگ خود این عوامل را می شناسد و تفسیر می کند وبرداشت یکسانی دربارهٔ آنها وجود ندارد.

 

5- شاخص توسعه انسانی چه زمانی وچرا مطرح شد؟

  از حدود بیست سال پیش ، شاخص توسعۀ انسانی مطرح شد. این شاخص برای پیبردن به وضعیت و کیفیت زندگی در کشورها و مقایسهٔ آنها با یکدیگر با توجه به سهعامل اقتصادی، بهداشتی و فرهنگی تعریف می شود.

 

6-ملاک وشاخص های توسعه انسانی کدامند؟

1 درآمد و رفاه   2 امید به زندگی یا متوسط طول عمر   3 سواد و آموزش

 

7-از نظر شاخص توسعه انسانی ، کشورها به چند گروه تقسیم می شوند؟ 

خیلی بالا – بالا –متوسط -- پایین

 

8-با توجه به شاخص های توسعه انسانی ایران در کدام گروه قرار می گیرد؟

در سال 2014 میلادی، میزان شاخص توسعهٔ انسانی در ایران  749/0  بوده است وبا این رقم، کشور ما در گروه کشورهای با توسعۀ انسانی بالا قرار می گیرد.

 

9-میزان درآمد و رفاه که از شاخص های توسعه انسانی است چه مواردی را شامل می شود؟

این عامل جنبهٔٔ اقتصادی دارد و به معنای سطح مطلوب زندگی و رفاه اجتماعی است. منظور از آن، این است که اعضای یک جامعه به چه میزان از درآمدکافی وشغل مناسب و قدرت خرید برخوردارند و به کالاها و خدمات مورد نیاز چونمسکن، پوشاک، غذا، آموزش، تفریح و فراغت و وسایل زندگی مناسب دسترسیدارند.

 

10-آیا درآمد همه ی کشورهای  جهان یکسان است؟

امروزه ثروت و درآمد جهان به شدت در دست برخی کشورها متمرکز شده است.تخمین زده می شود که مالکیت 80 درصد درآمد جهان در دست 20 درصد ازساکنان آن است. اکثر ساکنان کشور های با درآمد بالا در کشورهای آمریکای شمالیو اروپای غربی از رفاه و سطح زندگی خوبی برخوردارند؛ درحالی که در برخیکشورهای قاره های آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، بخشی از مردم با فقر و کمبودامکانات زندگی مواجه اند.

 

 

 

11-کدام کشورها تعداد زیادی از مردمشان در فقر مطلق زندگی می کنند؟

موزامبیک، تانزانیا، اتیوپی و نپال.

 

12-میزان ثروت مادی و رشد اقتصادی کشورها چگونه اندازه گیری می شود؟

با تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه

 

13-آیا میزان رشد اقتصادی کشورها ثابت است ؟ مثال بزنید.

آمار و ارقام مربوط به وضعیت و رشد اقتصادی کشورها، در طی زمان ثابت نیست.

 ژاپن، چین ، سنگاپور، هنگ کنگ، کره جنوبی و مالزی در نیمهٔ دوم قرن بیستم باتوسعهٔ صنایع و صادرات  جایگاه مهمی در اقتصاد جهانی به دست آوردند.

کشورهایی چون  سوریه و عراق به دلیل بحران های سیاسی یا جنگ تولید و درآمدشان  کاهش یافته است .

ارقام بالای درآمد برخی کشورها نیز به دلیل وجود ذخایر نفت و گاز حاصل ازفروش نفت است.

 

14- امید به زندگی یا متوسط طول عمر که از شاخص های توسعه انسانی است ، چه معنا و مفهومی دارد؟

امید به زندگی یا متوسط طول عمر در یک کشور یعنی تعداد سال هایی که انتظارمی رود کودکی که در آن کشور به دنیا آمده است، عمر کند و زنده بماند.

 

15- میزان طول عمر و بالا بودن امید به زندگی نشانه چیست  ودر کدام کشور بالا و در کدام کشور پایین است؟

نشان دهندهٔ وضعیت سلامت و بهداشت در آن جامعه است. زندگی در محیطی پاک وبدون آلودگی ، دسترسی به غذای کافی و آب سالم   و برخورداری از امکاناتدرمانی و مراقبت های پزشکی ، سبب بیشتر  شدن متوسط طول عمر می شود .نبود این امکانات  و جنگ های داخلی و خارجی، گرسنگی و سوء تغذیه٭ سبب کاهش امید به زندگی یا متوسط طول عمر می شود.

 

16- سواد و آموزش که از شاخص های توسعه انسانی است چه مواردی را شامل می شود؟

 میزان باسوادی یا تعداد بزرگسالان باسواد،

 درصد ثبت نام کل کودکانی که در سن تحصیل اند،

میانگین سال های تحصیل در یک کشور،

 میزان باسوادی و تحصیل دختران،

 و تعداد معلم به ازای دانش آموز

 

 

17-میانگین سالهای تحصیل (تعداد سالهای حضور دانش آموز در مدرسه) در کشورهای مختلف چه تفاوتی دارد؟

متأسفانه در برخی کشورهای فقیر جهان امکانات آموزشی بسیار کم است.برای مثال،

منظور از میانگین سال های تحصیل، متوسط تعداد سال هایی است که دانش آموزانیک کشور در مدرسه حضور پیدا کرده و تحصیل کرده اند.

 

 مالی (2)، سال

نپال (2/3) سال

بنگلادش (1/5) سال

 مالزی 5/9  سال  

کانادا 3/21   سال

 

18-عوامل نابرابری در جهان کدامند؟

عوامل خارجی: کشور های قدرتمند و سلطه گر از طریق استعمار و به اشکالمختلف از منابع سایر کشورها به سود خود استفاده کرده و مانع پیشرفت آنها شده اند.مستعمره کردن کشورها در گذشته، اشغال نظامی کشورها یا دخالت و نفوذ در امورداخلی آنها به شیوه های مختلف و جلوگیری از استقلال سیاسی و اقتصادی آنها  که تاامروز نیز ادامه دارد  از جمله علل خارجی نابرابری است.

عوامل داخلی: حکومت های ستمگر و وابسته که منافع و منابع کشور را در اختیاربیگانگان قرار می دهند و برای حفظ منافع خود، به ملت و کشورشان نیز بی توجهاند، جنگ ها و کشمکش های داخلی، فرهنگ و باور های غلط، بی سوادی و ناآگاهی مردم، غفلت از استعدادها و فرهنگ خود، نداشتن ایمان و پشتکار و ارادهبرای تغییر وضع و نبودن وحدت و مشارکت بین مردم، از جمله علل داخلینابرابری به حساب می آیند.